Στρατηγική της Πείνας

Καθώς ο στόχος της ήττας και της καταστροφής των αντίπαλων στρατών γινόταν ολοένα και πιο σύνθετη υπόθεση στα πεδία της μάχης, οι αντίπαλοι αναζήτησαν νέα πεδία καταστροφής. Το σύνολο της κοινωνίας του αντίπαλου κράτους έπρεπε να υποφέρει, να υποφέρει όσο το δυνατό περισσότερο σε τρόπο ώστε να μη στηρίζει την πολεμική προσπάθεια ή και ακόμη και να επιβάλλει την οδό της συνθηκολόγησης στην κυβέρνησή του. Ο ολοκληρωτικός πόλεμος δεν ξεχώριζε πλέον μάχιμους και αμάχους.

Ο ναυτικός αποκλεισμός που οι Βρετανοί και οι Γάλλοι επέβαλαν στη Γερμανία και τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες είχε σκοπό να υπονομεύσει την οικονομία τους αλλά ταυτόχρονα προετοίμαζε το έδαφος για πιο ριζοσπαστικές επιθέσεις ενάντια στην εχθρική ενδοχώρα και το σύνολο των ανθρώπων που κατοικούσαν εκεί. Οι Γερμανοί, απάντησαν με έναν εξίσου καταστροφικό τρόπο. Ο απεριόριστος υποβρυχιακός πόλεμος που, μετά από πολλούς δισταγμούς επιλέχθηκε την άνοιξη του 1917 κατάργησε τη διάκριση μεταξύ πολεμικών και εμπορικών πλοίων ή ακόμα και ανάμεσα σε πλοία εμπολέμων ή ουδετέρων. Ο στόχος ήταν να μη φθάνει τίποτε στα βρετανικά λιμάνια όπως εξάλλου δεν έφθανε στα γερμανικά. Οι αντίπαλοι προσπαθούσαν να επιβληθούν με το όπλο της πείνας και της εξαθλίωσης των πληθυσμών της αντίπαλης χώρας.

Η βύθιση ενός εμπορικού πλοίου από γερμανικό υποβρύχιο. 1917. (Πηγή: NARA/Underwood & Underwood/U.S. Army /  https://www.theatlantic.com/static/infocus/wwi/wwisea/)

Η βύθιση ενός εμπορικού πλοίου από γερμανικό υποβρύχιο. 1917. (Πηγή: NARA/Underwood & Underwood/U.S. Army / https://www.theatlantic.com/static/infocus/wwi/wwisea/)

<span class="lezanta">Βερολίνο, χειμώνας 1918-1919. Πεινασμένες γυναίκες αναζητούν τρόφιμα στα σκουπίδια. (Πηγή: https://www.wintersonnenwende.com/scriptorium/english/archives/articles/starvation1919.html)  </span>

Βερολίνο, χειμώνας 1918-1919. Πεινασμένες γυναίκες αναζητούν τρόφιμα στα σκουπίδια. (Πηγή: https://www.wintersonnenwende.com/scriptorium/english/archives/articles/starvation1919.html)

Η στρατηγική της πείνας – που ως τότε είχε χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στις αποικίες για να συντρίψει την αντίσταση των λαών – νομιμοποιήθηκε στη διάρκεια του πολέμου και έγινε αποδεκτό μέσο για την επίλυση ενδο-ευρωπαϊκών διαφορών. Η λήξη του πολέμου δεν άμβλυνε τη βαρβαρότητα του μέσου. Το θύμα αυτήν τη φορά ήταν η Γερμανία. Μετά το τέλος των εχθροπραξιών και την ανακωχή της 11ης Νοεμβρίου 1918, ο γενικός αποκλεισμός της ηττημένης χώρας από τους νικητές όχι μόνο δεν διακόπηκε αλλά και έγινε ασφυκτικός καθώς πλέον εφαρμόστηκε κατά μήκος όλων των συνόρων της στα δυτικά και στα ανατολικά.

Ο στόχος του μέτρου ήταν διπλός: αφενός να οδηγήσει σε ασφυξία τις επαναστατικές κινήσεις που γίνονταν στη χώρα και να αποτρέψει την εγκατάσταση σε αυτήν ενός καθεστώτος όμοιου με το αντίστοιχο της Σοβιετικής Ένωσης. Αφετέρου να εκβιάσει τη γερμανική κυβέρνηση ώστε αυτή να αποδεχθεί τους σκληρούς όρους των νικητών στις διαπραγματεύσεις του Παρισιού. Η τελική Συνθήκη των Βερσαλλιών ήταν προϊόν αυτού του εκβιασμού.