Η Γέννηση του Φασισμού

Ο φασισμός θεωρείται ότι γεννήθηκε την Κυριακή 23 Μαρτίου του 1919 στο Μιλάνο της Ιταλίας. Ήταν εκείνη την ημέρα όπου ένα ετερόκλητο μείγμα από βετεράνους πολέμου, συνδικαλιστές, φουτουριστές και κάμποσους ακόμη περίεργους συγκεντρώθηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων της Βιομηχανικής και Εμπορικής Συμμαχίας του Μιλάνου υπό την ηγεσία του Μπενίτο Μουσολίνι.

Είναι δύσκολο να σκεφτεί κάποιος ότι ο φασισμός και ο ναζισμός γεννήθηκαν μέσα στο ίδιο αξιακό σύστημα που γέννησε τον Διαφωτισμό και πρόσφερε τη Γαλλική Επανάσταση και σε μια ήπειρο όπως η Ευρώπη, που διεκδικούσε δικαίως τα πρωτεία ανάπτυξης του σύγχρονου κόσμου. Κι όμως, ο παροξυσμός του φασισμού έχει τις ρίζες του στην Ευρώπη της βιομηχανικής επανάστασης, του ιμπεριαλισμού και της αποικιοκρατίας, ακόμη και της ανάπτυξης των σύγχρονων επιστημών και τεχνολογιών. Είναι παιδί δηλαδή, του μεγάλου 19ου αιώνα της απόλυτης ευρωπαϊκής υπεροχής που έληξε σε ποτάμια αίματος και λάσπης στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο πόλεμος αυτός θα απελευθερώσει τα ένστικτα και θα αφαιρέσει τη λογική από τις πράξεις των ανθρώπων.

Ο φασισμός που απέκτησε το όνομά του στην Ιταλία, θα κάνει την εμφάνισή του μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σε αρκετά ακόμη σημεία της Ευρώπης με την ίδια συνταγή εθνικισμού, αντικαπιταλισμού και με κοινό σημείο αναφοράς την άσκηση βίας εναντίον των αντιπάλων του. Τρία χρόνια περίπου μετά τη συνάντηση στο Μιλάνο το φασιστικό κίνημα του Μουσολίνι θα κυβερνά στην Ιταλία. Έντεκα χρόνια μετά ο Χίτλερ θα καταλάβει την εξουσία στη Γερμανία. Η κατάπτωση της παλιάς ηθικής τάξης και η πλήρης αποδιοργάνωση που επέφερε ο Μεγάλος Πόλεμος επέτρεψαν σε βίαιες ομάδες με ακραία λαϊκιστική, εθνικιστική ρητορική να διεκδικήσουν μερίδιο στην εξουσία. Θα είναι χαρακτηριστικό όμως ότι ο φασισμός, αν και έκανε χρήση επιλεκτικής αντικαπιταλιστικής ρητορικής (βλέπε κερδοσκοπική διεθνής οικονομία), όταν βρέθηκε στην εξουσία στήριξε σε μια αγαστή αμφίδρομη σχέση το εγχώριο κεφάλαιο και τους εκπροσώπους του. Αντίθετα με ιδιαίτερη φροντίδα επιτέθηκε κατά των πολιτικών του αντιπάλων, του σοσιαλισμού δηλαδή και των αντιπροσώπων του ως των ιδανικών «εχθρών» της πατρίδας.

Κύριος εκφραστής του νέου πολιτικού φαινομένου θα είναι ο ηγέτης, ο Ντούτσε, ο Φύρερ. Ο νέος ηγέτης δεν θα περιφρονεί το λαό, αλλά θα παρουσιάζεται ως κομμάτι του, ως σπλάχνο του και θα βρίσκεται εκεί, τουλάχιστον στην αρχή, στους δρόμους, στις διαδηλώσεις, μαζί με τους συνοδοιπόρους του και τον λαό του να πολεμήσει τους εχθρούς και να κατατροπώσει το σάπιο σύστημα. Ο νέος ηγέτης, ο δικτάτορας, θα δίνει τις εντολές, θα παρακινεί τα πλήθη και θα λατρεύεται ως επίγειος Θεός. Μέχρι να έρθει η αποκαθήλωσή του και το δράμα για εκατομμύρια ανθρώπους.

Το Φασιστικό Κόμμα της Ιταλίας

Η σύντομη κινηματική διαδρομή του φασισμού στην Ιταλία κορυφώθηκε με την περίφημη «Πορεία προς τη Ρώμη». Το ιστορικό αυτό γεγονός έλαβε μυθιστορηματικές διαστάσεις στην εποχή της παντοδυναμίας του φασισμού αλλά και στα μεταπολεμικά χρόνια σε μια προσπάθεια αποσιώπησης των ευθυνών…

Διαβάστε Περισσότερα…


Ναζιστικό κόμμα (NSDAP)

Μετά την κατάρρευση της Γερμανίας και την συνθηκολόγηση των Βερσαλλιών το 1919, η Γερμανία, όπως και όλες οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης νικήτριες και ηττημένες, βρέθηκε σε δεινή οικονομική θέση. Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, σε μια χώρα με ταπεινωμένο εθνικό εγωισμό και με την αξίωση οικονομικών αποζημιώσεων προς τις νικήτριες χώρες είχε δύσκολο έργο…

Διαβάστε Περισσότερα…



Η Ναζιστική – Φασιστική Προπαγάνδα

Αξιοποιώντας τις καινοτομίες της εποχής, ραδιόφωνο, κινηματογράφο και φυσικά τον Τύπο, οι Ναζί έστησαν έναν εξαιρετικά αποδοτικό προπαγανδιστικό μηχανισμό που εξύψωνε τα ναζιστικά ιδανικά και στοχοποιούσε τους εχθρούς του γερμανικού έθνους..

Διαβάστε Περισσότερα…


Multimedia

Για μια σύντομη τηλεοπτική απόδοση της ανάρρησης στην εξουσία του Χίτλερ, Μουσικό έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ σε λιμπρέτο του Κουρτ Βάιλ.Ιστορίες της αστικής τάξης στο βικτωριανό Λονδίνο. Ένα μιούζικαλ που ανέβηκε στη σκηνή το 1928 και έκανε αίσθηση. Αργότερα ανέβηκε και στον κινηματογράφο…

Διαβάστε Περισσότερα…



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
  • Grand De Alexander, Italian Fascism, Its Origins and Developments, University of Nebraska Press, Lincoln 2000.
  • Κέρσοου Ίαν, Χίτλερ 1899-1936, Ύβρις, Script, Αθήνα
  • Legnani Massimo, Rossi G. Mario, Il regime fascista. Storia e storiografia, Laterza, Ρώμη-Μπάρι
  • Μπαλιμπάρ Ετιέν, Βάλλερσταιν Ιμμάνουελ, Φυλή, Έθνος, Τάξη: Οι διφορούμενες ταυτότητες, Πολίτης, Αθήνα 1991.
  • Nicholls J. Anthony, Weimar and the Rise of Hitler, St, Martin’s Press, Νέα Υόρκη 2000
  • Noakes J., Pridham G., Nazism 1919-1945, τόμος 1: The Rise to Power, 1919-1934, University of Exeter Press, Exeter 1998.
  • Paxton Robert, Η ανατομία του φασισμού, Κέδρος, Αθήνα 2006
  • Payne G. Stanley, A history of Fascism, University of Wisconsin Press, Madison 1995
  • Rees Laurence, Οι Ναζί, Αθήνα 2008.
  • Sternhell Zeev, The Birth of the Fascist Ideology, Princeton University Press, Πρίνστον
  • Traversο Enzo, Οι ρίζες της ναζιστικής βίας, Αθήνα 2013.
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ – ΔΟΚΙΜΙΑ
  • Adorno W. Theodor, Θεωρία της ημιμόρφωσης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1990.
  • Άρεντ Χάνα, Άνθρωποι σε ζοφερούς καιρούς, Νησίδες, Σκόπελος 1998.
  • Λέβι Κάρλο, Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι, Πατάκης, Αθήνα 2000.
  • Μοράβια Αλμπέρτο, Ο κομφορμιστής, Πατάκης, Αθήνα 2000.
  • Παβέζε Τσέζαρε, Ο σύντροφος, Οδυσσέας, Αθήνα 1979
  • Rabb Jonathan, Ρόζα, Πόλις, Αθήνα 2013.
  • Ροτ Γιόζεφ, Το εμβατήριο του Ραντέτσκυ, Άγρας, Αθήνα 2009.