Το Συρματόπλεγμα

Είδη συρματοπλεγμάτων.

Είδη συρματοπλεγμάτων.

Το συρματόπλεγμα υπήρξε μια καταλυτική εφεύρεση για την οικονομική απογείωση του καπιταλισμού. Χάρη σε αυτήν, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα χώρισαν αποτελεσματικά οι βοσκότοποι που εξυπηρετούσαν την κτηνοτροφία από τις καλλιέργειες που εξυπηρετούσαν τη γεωργία. Οι αμοιβαίες διαμάχες, προστριβές και συγκρούσεις μεταξύ των δύο αυτών μορφών της γεωργικής οικονομίας, που είχαν ταλαιπωρήσει όλες σχεδόν τις προγενέστερες κοινωνίες των ανθρώπων έπαψαν και η γη μοιράστηκε με αποδοτικό τρόπο.

Πολύ γρήγορα όμως το συρματόπλεγμα που είχε φτιαχτεί για να ελέγχει κοπάδια ζώων, χρησιμοποιήθηκε για τον έλεγχο και τον εγκλεισμό ομάδων ανθρώπων. Με την αναγκαία προσθήκη, την αγκαθωτή εκδοχή του, το συρματόπλεγμα άρχισε να χωρίζει ανθρώπους ελεύθερους από άλλους, με λιγότερα ή και με καθόλου δικαιώματα. Ενδείξεις για χρήση συρματοπλέγματος ως μέσου περιορισμού και εγκλεισμού των ανθρώπων έχουμε πρώτα στις Ηνωμένες Πολιτείες – στις «ρεζέρβες» των Ινδιάνων – ή και στην Αυστραλία. Η πρώτη του «στρατηγική» χρήση σε μεγάλη κλίμακα έγινε στη διάρκεια του πολέμου των Μπόερς στη Νότιο Αφρική (1899-1901). Με αγκαθωτό συρματόπλεγμα έκλεισαν οι Βρετανοί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης τις γυναίκες και τα παιδιά των Αφρικάνερς για να αναγκάσουν τους άνδρες τους να καταθέσουν τα όπλα.

Γυναίκες και παιδιά των Αφρικάνερς (Μπόερς) πίσω από πρόχειρα συρματοπλέγματα (1900). Πηγή: www.reformation.org/ The Boer War.

Γυναίκες και παιδιά των Αφρικάνερς (Μπόερς) πίσω από πρόχειρα συρματοπλέγματα (1900). Πηγή: www.reformation.org/ The Boer War.

Στο πεδίο της μάχης. Συρματοπλέγματα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πηγή: www.militaryhistorynow.com / Barbed Wire War.

Στο πεδίο της μάχης. Συρματοπλέγματα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πηγή: www.militaryhistorynow.com / Barbed Wire War

Ο επόμενος σταθμός του αγκαθωτού συρματοπλέγματος ήταν τα πεδία των μαχών. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στον Αμερικανο-ισπανικό πόλεμο (1898), μεγάλες διαστάσεις όμως πήρε η χρήση του στον Ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο του 1904-1905. Έκτοτε το συρματόπλεγμα πρωταγωνιστεί σε όλους τους πολέμους και σε όλους τους χώρους εγκλεισμού ανθρώπων.

img05

Από μια άποψη ο εικοστός αιώνας μπορεί να ονομαστεί ο αιώνας του αγκαθωτού συρματοπλέγματος. Απέκτησε δραματικό συμβολισμό στα στρατόπεδα εγκλεισμού, εξόντωσης και θανάτου του ναζισμού. Πρωταγωνίστησε σε όλες τις δικτατορίες και τα απολυταρχικά καθεστώτα. Στην τέχνη, η συμβολική του απεικόνιση σηματοδοτούσε το τέλος της δημοκρατίας. Τα «συρματοπλέγματα» βρέθηκαν βαθιά χαραγμένα στη μνήμη των όσων έζησαν ζοφερές περιόδους και αγωνίστηκαν για την ελευθερία σε αυτές.