Ο Πολιτισμός

Φρίντριχ Χέγκελ

Φρίντριχ Χέγκελ (Πηγή: https://farkyaralari.blogspot.gr/)

Την ίδια πάνω κάτω εποχή στην ίδια χώρα και πόλη, στο Βερολίνο, πρωτεύουσα της Πρωσίας, ένας άλλος μεγάλος διανοητής ο Έγελος (Friedrich Hegel, 1770-1831) επεξεργάστηκε μια Φιλοσοφία της ιστορίας που προσδιόριζε γεωγραφικά την πορεία του “πνεύματος” (Geist), δηλαδή του πολιτισμού, στην ιστορική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Σύμφωνα με αυτήν το “Πνεύμα”, περιπλανήθηκε στις μακρινές Κίνα και Ινδία για να πλησιάσει, τα πολύ παλιά χρόνια, τις παρυφές της Ευρώπης, στην εύφορη τότε Μεσοποταμία και την Αίγυπτο. Από εκεί πέρασε στην νοτιο-ανατολική Ευρώπη, στην Κλασική Ελλάδα, δίνοντας ζωή στον μεγάλο της πολιτισμό. Η πορεία από τα ανατολικά προς τα δυτικά συνεχίστηκε με επόμενο μεγάλο σταθμό τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και από εκεί, τη χριστιανική Ευρώπη, σε άρρηκτη σύνδεση και με εμπλουτισμό της πνευματικής πορείας. Θα ήταν ίσως περιττό να σημειώσουμε ότι στο τέλος ετούτης της μακράς πορείας του Πνεύματος βρισκόταν η δυτική Ευρώπη και πιο ειδικά η Πρωσία. Εκεί ίσως θα ολοκλήρωνε την εξερεύνησή του το Πνεύμα πετυχαίνοντας τον στόχο του: την απόλυτη συνείδηση του εαυτού του.

Το σχήμα του μεγάλου φιλοσόφου άφηνε έξω, στον χρόνο και στον χώρο, μεγάλες ζώνες του πλανήτη μαζί με τους πληθυσμούς που κατοικούσαν σε αυτές, μαζί με τους πολιτισμούς που εκεί δημιουργήθηκαν. Από εκεί δεν πέρασε ο πολιτισμός και εκεί το Πνεύμα δεν διασκόρπισε τα σκοτάδια της βαρβαρότητας.  Αποκτούσε έτσι σημασία το πού είχε γεννηθεί κανείς, σε ποιον κόσμο ανήκε, πως είχε μεγαλώσει, διδαχθεί, γαλουχηθεί. Οι τυχεροί, μέσα από όλα αυτά αποκτούσαν ιδιότητες που, το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας ούτε απέκτησε ποτέ, ούτε θα μπορούσε να αποκτήσει. Το πέρασμα του πολιτισμού δηλαδή, χώρισε με βαθιά αδιαπέραστη  τάφρο την ανθρωπότητα.