Μουσεία

Τόποι χαρακτηριστικοί για την ανάδειξη της μνήμης του πολέμου είναι τα Μουσεία. Με σχεδόν ιερή προσήλωση ένας μεγάλος αριθμός μουσείων είναι αφιερωμένος στη μνήμη και αποτύπωση του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Τα Μουσεία αυτά ξεκίνησαν να δημιουργούνται σχεδόν αμέσως μετά τη λήξη του πολέμου μέχρι και σήμερα και εκφράζουν με διάφορους τρόπους τις τάσεις μνημειακής αποτύπωσης της μεγάλης αιματοχυσίας, ανάλογα και με την αισθητική τάση της εποχής. Αρχικά με φανερή διάθεση εθνικής προβολής και αξιοποίησης και ύστερα με αναγνώριση των άγνωστων νεκρών ως των αδικοχαμένων θυμάτων σ’ έναν πόλεμο χωρίς όρια, τα Μουσεία έχουν αποδώσει με διάφορους τρόπους τη μνήμη του πολέμου. Περιβάλλονται από μια ιερή αύρα αφού προσεγγίζουν τα ευαίσθητα θέματα της Ιστορίας και τις εκατόμβες των νεκρών με την απαραίτητη δοξαστική και λατρευτική τάση που έχει ανάγκη η ανθρώπινη φύση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μπορεί να είναι το Australian War Memorial Museum στην πρωτεύουσα της Αυστραλίας, την Καμπέρα. Το κύριο κτίριο μοιάζει με την Αγία Σοφία ενώ στους τοίχους του είναι καταγεγραμμένοι όλοι οι Αυστραλοί που έπεσαν θύματα στο πεδίο της μάχης στον Α΄ και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε αντίθεση με την αποκλειστική ηρωική διάσταση αυτού του Μουσείου, το Auckland War Memorial Museum στη Νέα Ζηλανδία εκτός από την κλασική θεματική των Anzacs παρουσιάζει και τον πόλεμο των Μαορί. Δηλαδή δίνει και την ιστορική διάσταση της παρουσίας των Λευκών στην αυστραλιανή ήπειρο και τους φυλετικούς πολέμους που διεξήγαγαν εναντίον των aboriginals ιθαγενών. Αντίθετα στο μουσείο της Καμπέρα δεν υπάρχει καμία ένδειξη για τη ρατσιστική βία εναντίον των ιθαγενών στην Αυστραλία. Η ουσιαστική αυτή διαφορά ανάμεσα στα δύο μουσεία δείχνει την ποικιλία ως προς την αποτύπωση στη μνημειακή αναπαράσταση του πολέμου στον κάθε μουσειακό χώρο ξεχωριστά αλλά και τη σταδιακή πορεία των πολιτικών μνήμης προς μία διαχείριση περισσότερη ανοιχτή και αυτοκριτική, χωρίς βέβαια αυτή η στάση να είναι ακόμη κυρίαρχη.

Μουσείο Πολέμου Καμπέρα Αυστραλίας.

Μουσείο Πολέμου Καμπέρα Αυστραλίας.

 Άλλωστε, τα Πολεμικά Μουσεία είναι χώροι που αποδίδουν ουσιαστικά τιμή και ιερότητα σε αυτούς που έπεσαν σε καιρό πολέμου και δεν παρουσιάζουν σχεδόν πουθενά και την αντίθετη όψη, για παράδειγμα τα αντιπολεμικά κινήματα που προσπαθούσαν να διαμαρτυρηθούν για τη βάρβαρη όψη του πολέμου και την πρόκληση χιλιάδων θυμάτων. Το ίδιο φυσικά συνέβαινε ειδικά τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Μεγάλο Πόλεμο με την παρουσίαση των νεκρών. Κυριαρχούσε ο σεβασμός στη μνήμη τους και η παρουσίαση εικόνων και αντικειμένων που περισσότερο αγιοποιούσαν τον πόλεμο παρά εξέθεταν την πραγματική του εικόνα και τη φρίκη που αποτυπώνεται στα νεκρά και τις περισσότερες φορές διαμελισμένα σώματα. Φυσικά ούτε λόγος για την παρουσίαση του εχθρού, της «αντίπαλης» πλευράς που μετρούσε και αυτή τις δικές της ανθρώπινες απώλειες. Η ιερή λατρεία των νεκρών επέβαλλε την αποκλειστική χρήση της εθνικής ταυτότητας.