Η Ευημερία των Λίγων

Τους δύο τελευταίους αιώνες της ιστορίας ο πλούτος που συγκέντρωσαν οι κοινωνίες των ανθρώπων ξεπέρασε κάθε προσδοκία, κάθε φαντασία και προηγούμενο. Η εξέλιξη των μέσων παραγωγής, οι βιομηχανικές επαναστάσεις, οι τεχνολογικές ανακαλύψεις οδήγησαν σε πολλαπλασιασμό του παραγόμενου πλούτου και συσσώρευσαν πλεονάσματα, αγαθά και περιουσίες σε επίπεδα τέτοια που να καλύπτουν πολλές φορές τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων. Μόνο στα χρόνια της τελευταίας κρίσης, από το 2008 ως το 2013 ο παγκόσμιος πλούτος αυξήθηκε κατά 40% και έφθασε στις ημέρες μας το δυσθεώρητο ποσό των 250 περίπου τρισεκατομμυρίων δολαρίων Η.Π.Α. (Πηγή, UN University).

Ετούτη η εξέλιξη θα μπορούσε να αποτελεί τον μεγαλύτερο θρίαμβο στην ιστορία των ανθρώπων. Οι τελευταίοι θα μπορούσαν να περηφανεύονται ότι με το πνεύμα και την εφευρετικότητά τους υπέταξαν τα στοιχεία της φύσης και  οργάνωσαν με τέτοιο τρόπο τις πλουτοφόρες πηγές του μικρού τους πλανήτη ώστε τίποτε να μην είναι ακατόρθωτο γι’ αυτούς. Αυτού του είδους τις δυνατότητες οι πρόγονοί μας πριν από λίγες μόνο δεκαετίες μπορούσαν να τις αποδώσουν μονάχα στους Θεούς.

Ανισότητα

Από τα δημιουργικά επιτεύγματα της ανθρωπότητας δεν επωφελήθηκαν – και δεν επωφελούνται ακόμα και σήμερα – οι άνθρωποι στον ίδιο βαθμό. Μικρές ομάδες ανθρώπων απέκτησαν εξαιρετικά μεγάλο πλούτο, άλλοι γνώρισαν και γνωρίζουν άθλιες συνθήκες ζωής, ίδιες ή και χειρότερες από αυτές που ταλάνιζαν την ανθρωπότητα στο απόμακρο παρελθόν. Κάτω από αυτούς τους όρους της ανισότητας η ιδέα της προόδου χάνει τη λάμψη και την ικμάδα της. Η πρόοδος στηρίζεται στο μόχθο των ανθρώπων, εκείνων που εργάζονται, που παράγουν, που δημιουργούν. Όταν το προϊόν του μόχθου τους γίνει κτήμα των λίγων, όταν οι ίδιοι δεν απολαμβάνουν το προϊόν της εργασίας τους τότε ο κόσμος, δεν είναι απλά άδικος, είναι αυτοκαταστροφικός.

eu01

Ποσοστό του πληθυσμού ανά χώρα που ζει σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας (λιγότερο από 1,25 δολάρια Η.Π.Α. την ημέρα για κάθε άτομο) Πηγή: Ηνωμένα Έθνη

Η ανισότητα ως προς τον πλούτο, ως προς τις ευκαιρίες, ως προς τις καταναλωτικές δυνατότητες, ως προς την πρόσβαση ακόμα και σε αγαθά πρώτης ανάγκης, διαπερνά τον σημερινό κόσμο. Οι ενήλικοι που έχουν περιουσία του επιπέδου των 4.000 δολαρίων βρίσκονται στο πλουσιότερο μισό του συνολικού αριθμού των ανθρώπων. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι το υπόλοιπο μισό έχει περιουσία μικρότερη από αυτό το ποσό. Στα υψηλότερα επίπεδα οι τυχεροί ραγδαία περιορίζονται. Χρειάζονται 75.000 δολάρια ώστε να ανήκει κανείς στο πλουσιότερο 10% των ανθρώπων του πλανήτη. Χρειάζεται όμως περιουσία 753.000 για να ανήκει κανείς στο πλουσιότερο 1% των κατοίκων του πλανήτη (Πηγή, Credit Suisse, 2011).

Bill Gates, Η.Π.Α., περιουσία 81,9 δισεκατομμύρια δολάρια (Πηγή Forbes)

Bill Gates, Η.Π.Α., περιουσία 81,9 δισεκατομμύρια δολάρια (Πηγή Forbes)

Carlos Slim Hellu, Μεξικό, περιουσία 79,2 δισεκατομμύρια δολάρια (Πηγή Forbes)

Carlos Slim Hellu, Μεξικό, περιουσία 79,2 δισεκατομμύρια δολάρια (Πηγή Forbes)


 Το 1% των πλουσιότερων ενηλίκων, περιλαμβάνει σήμερα περίπου 40.000.000 άτομα με το συνολικό πληθυσμό της Γης να βρίσκεται στα 7.000.000.000.  Το μισό του παγκόσμιου πλούτου ανήκει στο 2% μόλις των ανθρώπων. Πριν από δύο περίπου αιώνες η Γαλλική Επανάσταση, με την άνοδο της αστικής τάξης στην εξουσία, είχε υποσχεθεί ανάμεσα σε πολλά άλλα την ισότητα. Ως προς την υλική της υπόσταση η υπόσχεση αυτή έμεινε ανεκπλήρωτη. Ως προς την πολιτική επίσης: Επειδή, βέβαια, όταν το πρόβλημα βρίσκεται ακόμη και στην πρόσβαση στο πόσιμο νερό, η συμμετοχή στα πολιτικά δικαιώματα και στις ελευθερίες που κατέκτησε για τα μέλη της η ανθρωπότητα, μάλλον γίνεται πολυτέλεια. Ποιες είναι οι ιστορικές διεργασίες μέσα από τις οποίες αυτό συμβαίνει;

Καθώς στον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε, στον κόσμο που ετοιμάζουμε για τις επόμενες γενιές, οι άνθρωποι του Κάτω Κόσμου είναι πολλοί, υπερβολικά πολλοί….

Γυναίκα στην υποσαχάρια Αφρική. Περιουσία ; Πηγή: Ο.Η.Ε.

Γυναίκα στην υποσαχάρια Αφρική. Περιουσία ; Πηγή: Ο.Η.Ε.