Η δολοφονική «λογική» του πολέμου

Για την οθωμανική ηγεσία στην Κωνσταντινούπολη και για όλο το κίνημα των νεότουρκων η ανάγκη μιας στρατιωτικής επιτυχίας πρόβαλε επιτακτική στους πρώτους μήνες του πολέμου. Το νέο καθεστώς είχε μόνο αποτυχίες να επιδείξει ως τότε ενώ η συρρίκνωση της Αυτοκρατορίας και τα κύματα των εξαθλιωμένων προσφύγων που αυτή προκαλούσε απειλούσαν με κατάρρευση και το καθεστώς και τη χώρα. Το μέτωπο του Καυκάσου επιλέχθηκε ως το πλέον πρόσφορο για την αναζήτηση ενός στρατιωτικού θριάμβου. Η ανακατάληψη των εδαφών που είχαν χαθεί στα 1877 φαινόταν δυνατή καθώς ο ρωσικός στρατός συγκέντρωνε την προσοχή του στα δυτικά, εκεί που μαίνονταν οι μάχες με τους Γερμανούς και τους Αυστροούγγρους.

Αρμένιοι αντάρτες – πιθανώς «ανυπότακτοι» - στα 1915 στο όρος Μουσά Νταγ.

Αρμένιοι αντάρτες – πιθανώς «ανυπότακτοι» – στα 1915 στο όρος Μουσά Νταγ.
Πηγή: https://photosofwar.net/1762/the-martyrs-of-musa-dagh

Την εκστρατεία ανέλαβαν στελέχη του κινήματος της «Ένωσης και Προόδου» με επικεφαλής τον υπουργό πολέμου Εμβέρ Πασά. Η 3η οθωμανική στρατιά με 120.000 στρατιώτες πέρασε στην επίθεση τις τελευταίες ημέρες του 1914. Οι επιχειρήσεις έγιναν σε υψίπεδα που ενίοτε ξεπερνούσαν τα 1.800 ή και 2.000 μέτρα, σε περιοχές χιονισμένες, δύσβατες και κυριολεκτικά παγωμένες. Ούτε η εξάρτυση του οθωμανικού στρατού προσφερόταν για τέτοιες επιχειρήσεις, ούτε ο εφοδιασμός μπορούσε να ακολουθήσει στα ορεινά περάσματα.

Τις πρώτες ημέρες του 1915, μπροστά στη Σαρίκαμις, η οθωμανική στρατιά καταστράφηκε ολοσχερώς. Όσοι δεν σκοτώθηκαν στις απελπισμένες επιθέσεις χάθηκαν από την εξάντληση, τα κρυοπαγήματα, την πνευμονία, τον τύφο αλλά και τις επιθέσεις των «ελαφρών μονάδων» του ρωσικού στρατού που τις συγκροτούσαν κυρίως Αρμένιοι εθελοντές. Πίσω στην Κωνσταντινούπολη το καθεστώς χρειάστηκε επειγόντως να «εξηγήσει» ετούτη τη συμφορά. Η αιτία του κακού αποδόθηκε στους Αρμένιους.

Τον Φεβρουάριο του 1915 οι Αρμένιοι στις μονάδες του Οθωμανικού Στρατού αφοπλίστηκαν και συγκεντρώθηκαν σε «Τάγματα Εργασίας» (Amele Tabourlari). Οι συνθήκες ήταν ήδη άθλιες στον οθωμανικό στρατό όπου πολλοί πέθαιναν από αρρώστιες και στερήσεις πολύ πριν αντιμετωπίσουν τον όποιο εχθρό. Στα Τάγματα Εργασίας ήταν χειρότερη. Από εδώ και εμπρός η επιστράτευση των Αρμενίων ισοδυναμούσε με θανατική καταδίκη.