Από τον αποικισμό στον φασισμό: Λιβύη

Ο φασισμός συνέχισε με ακόμη πιο σκληρό τρόπο την αποικιακή πολιτική της Ιταλίας στην Αφρική. To 1911 η Ιταλία επιδίωξε και πέτυχε την αφαίρεση των περιοχών της Κυρηναϊκής και της Τριπολιτανίας (σημερινή Λιβύη) από την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία (1912). Όμως η ιταλική παρουσία ήταν περιορισμένη ουσιαστικά στα παράλια της Μεσογείου. Ο φασισμός, επεκτατικός και ιμπεριαλιστικός,  ήταν αποφασισμένος να εξουδετερώσει με κάθε τρόπο τις αντιστάσεις των αυτοχθόνων κατοίκων της Λιβύης.

Στην πράξη εφαρμόστηκαν σκληρές τακτικές που οδήγησαν στον αφανισμό μεγάλων πληθυσμιακών κοινοτήτων της Κυρηναϊκής και της Τριπολιτανίας. Αξιοποιώντας τη χρήση του συρματοπλέγματος, ευρέως διαδομένης  αποικιοκρατικής τακτικής στην Αφρική, περιφράχτηκε με σύρμα μια τεράστια έκταση μήκους 300 χιλιομέτρων στα σύνορα με την Αίγυπτο.  Το συρματόπλεγμα απέκοπτε τους κατοίκους από τις βασικές πηγές τροφοδοσίας τους και απαγόρευε τις μετακινήσεις τους, απαραίτητη διαδικασία, ειδικά στους νομάδες που είχαν κοπάδια και βρίσκονταν σε διαρκή κινητικότητα. Με τη σφαγή χιλιάδων ζώων (προβάτων, αλόγων) και την ανατίναξη πηγαδιών συμπληρωνόταν η αδυναμία πρόσβασης  στα στοιχειώδη για την ίδια τη ζωή.

Ανάμεσα στα σκληρά μέτρα που επιβλήθηκαν ήταν ο εκτοπισμός μεγάλων κοινοτήτων του ντόπιου πληθυσμού και η δημιουργία στρατοπέδων συγκέντρωσης και καταναγκαστικής εργασίας. Η θνησιμότητα σε αυτά ήταν ιδιαίτερα μεγάλη. Στα ίδια πλαίσια συμπεριλαμβανόταν  ο βομβαρδισμός χωριών με απαγορευμένα χημικά αέρια και αθρόες ομαδικές εκτελέσεις ακόμα και γυναικών και παιδιών.

Οι δημόσιες εκτελέσεις ηγετών της τοπικής ελίτ, θεωρείτο ως ενδεδειγμένος τρόπος για την κατατρομοκράτηση των κατοίκων. Ο γηραιός ηγέτης της αντίστασης Αλ Μουχτάρ απαγχονίστηκε μπροστά σε 20.000 Λίβυους συμπατριώτες του σε στρατόπεδο συγκέντρωσης Η κάμψη της όποιας αντίστασης στα αποικιοκρατικά σχέδια του ιταλικού φασισμού προέβλεπε ουσιαστικά τον αφανισμό

Στα σχέδια της φασιστικής ηγεσίας ήταν η παροχή κινήτρων για την εγκατάσταση κατοίκων  από φτωχές περιοχές της Ιταλίας ώστε να ολοκληρωθεί η πληθυσμιακή αλλοίωση της Λιβύης. Η δημιουργία έργων υποδομών (δίκτυα ύδρευσης, οδικά έργα) είχε ως σκοπό την αναβίωση της ρωμαϊκής ειρήνης στο φασιστικό πρότυπο.

Στρατηγός Γκρατζιάνι

Στα ανώτατα επίπεδα της φασιστικής ιεραρχίας, ο στρατηγός Γκρατζιάνι, με το προσωνύμιο «Χασάπης», ήταν ο άνθρωπος που οργάνωσε στη Λιβύη την πολιτική της εθνοκάθαρσης. Με πλούσιο…

Διαβάστε Περισσότερα…


Αιθιοπία

Η φασιστική Ιταλία είχε την πρόθεση να γίνει και αυτή μια αποικιοκρατική δύναμη έστω και καθυστερημένα αφού Αγγλία και Γαλλία ήταν αδιαφιλονίκητα κυρίαρχες στην Αφρική. Μετά τη Λιβύη, στο κέντρο των επιδιώξεων μπήκε η  Αιθιοπία.

Διαβάστε Περισσότερα…


Δημόσιες εκτελέσεις

Οι δημόσιες εκτελέσεις αρχηγών της λιβυκής αντίστασης αποτελούσαν ένα μέσο για την τρομοκράτηση του ντόπιου πληθυσμού και την κάμψη της λιβυκής αντίστασης. Ο γηραιός …

Διαβάστε Περισσότερα…



Μαζική εκτόπιση – εγκλεισμός πληθυσμού

Η τακτική των μαζικών εκτοπίσεων του ντόπιου πληθυσμού στην Κυρηναϊκή και την Τριπολιτανία ήταν μια ευρύτερη τακτική των ιταλικών δυνάμεων για την εκκαθάριση της Λιβύης. Περισσότεροι από 100.000 κάτοικοι της Κυρηναϊκής μετακινήθηκαν…

Διαβάστε Περισσότερα…


Φασιστική – αποικιακή προπαγάνδα

Μετά την κάμψη της αντίστασης του λιβυκού λαού, οι Ιταλοί προχώρησαν σε μεγαλόπνοα έργα, όπως την κατασκευή αυτοκινητοδρόμου Τρίπολης – Βεγγάζης και σιδηροδρομικών γραμμών. Η παρουσία Ιταλών εποίκων βοηθούσε…

Διαβάστε Περισσότερα…


Το σύρμα στους Έλληνες

Εφαρμόζοντας τη χρήση του συρματοπλέγματος χιλιάδες Έλληνες εγκλείστηκαν στη Λιβύη από τα συμμαχικά στρατεύματα λόγω της πολιτικής τους δράσης το 1944. Το κίνημα της Μέσης Ανατολής, ήταν μια πολιτική πράξη διαμαρτυρίας…

Διαβάστε Περισσότερα…



Αρχειο της ΕΡΤ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
  • Boca A.D., The Ethiopian War, 1935-1941, Σικάγο 1969
  • Goglia L., Grassi F., Il colonialism italiano da Adua all’ impero, Μπάρι 1993
  • Paxton R., Η ανατομία του φασισμού, Αθήνα 2006.
  • Salerno E., Genocidio in Libya. Le atrocita nascoste dell’ avventura coloniale italiana (1911-1931), Ρώμη Στην ιταλική γλώσσα
  • Segre C., Fourth Shore: The Italian colonization of Libya, Σικάγο
  • Simons G., Libya: The struggle for survival, Νέα Υόρκη
  • Traverso E., Οι ρίζες της ναζιστικής βίας, Αθήνα 2013.

Βιβλία εμβάθυνσης

  • Claudio Segre, Fourth Shore: The Italian colonization of Libya, Σικάγο 1974
  • Geof. Simons, Libya: The struggle for survival, Νέα Υόρκη 1993
  • Giuseppe Finaldi, Mussolini and Italian fascism.